طراحی و اعتبارسنجی مدل آموزش بهداشت، ایمنی، محیط‌زیست و انرژی در صنایع معدنی

رشیدی, سحر; یاراحمدی, رسول; شبیری, سید محمد; منصوریان, مرتضی

doi:10.30479/jmre.2019.10720.1271

طراحی و اعتبارسنجی مدل آموزش بهداشت، ایمنی، محیط‌زیست و انرژی در صنایع معدنی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری، آموزش محیط‌زیست، دانشگاه پیام نور تهران جنوب، تهران

² دانشیار، مرکز تحقیقات آلودگی هوا، گروه مهندسی بهداشت حرفه‌ای، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران

³ استاد تمام، رئیس کرسی یونسکو در آموزش محیط زیست، دانشگاه پیام نور تهران جنوب، تهران

⁴ استادیار، گروه آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران

10.30479/jmre.2019.10720.1271

چکیده

هدف از این پژوهش کاربردی، طراحی و تبیین مدل آموزش بهداشت، ایمنی، محیط‌زیست و انرژی در صنایع معدنی بوده و از منظر شیوه، ‌گردآوری اطلاعات آمیخته است. جامعه آماری تحقیق تمامی متخصصان آموزش بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند و در دسترس، 38 نفر موردبررسی واقع‌شدند. داده‌ها با پرسش‌نامه محقق‌ساخته (48 گویه) جمع‌آوری شد. روایی صوری و محتوایی ابزار توسط متخصصان و پایایی آن با آلفای کرونباخ تایید وتجزیه ‌وتحلیل داده‌ها با روش‌های تحلیل عاملی اکتشافی و مدل‌سازی معادلات ساختاری با روش کمترین مربعات جزیی یا PLS، انجام‌شد. یافته‌ها نشان داد که فرآیند آموزشی دارای چهار مولفه نیازسنجی آموزشی، طراحی برنامه آموزشی، اجرای فرایند آموزش و ارزشیابی فرآیند آموزش است که بر بهره‌وری آموزش‌های بهداشت، ایمنی، محیط‌زیست و انرژی در صنایع معدنی تأثیرگذار هستند. درصد واریانس هرکدام از این مولفه‌ها به‌ترتیب 0/565 ،0/593، 0/602، 0/773 به‌دست آمد. هم‌‌چنین این مولفه‌ها توانستند باهم، 0_/543 درصد واریانس بهره‌وری آموزش را تبیین کنند که حاکی از مدل برازش مناسب است. اندازه اثر استخراج‌شده نیز نشان داد اجرای آموزش‌ها (39_/169) بیشترین تاثیر را بر بهره‌وری آموزشی داشته است. مقادیر t در تمامی مسیرهای مدل از 1_/96 بیشتر و تمامی فرضیه‌های پژوهش، تایید شد. با توجه به نتایج حاصله، مدل طراحی‌شده از برازش مناسب برخوردار بوده و قابل‌اجرا در آموزش‌های بهداشت، ایمنی، محیط‌زیست و انرژی صنایع معدنی است و می‌تواند در فراهم‌آوردن راهنمای بهبود فرآیند آموزش به‌منظور دستیابی به بهره‌وری آموزشی باهدف اثربخشی و کارآمدی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

محیط زیست

عنوان مقاله [English]

Designing and Validation of Training Model oF Health, Safety, Environment and Energy in Mineral Industries

نویسندگان [English]

S. Rashidi ¹
R. Yarahmadi ²
S.M. Shobeiri ³
M. Mansourian ⁴

¹ Ph.D. Student, Dept. of Environmental Education, Tehran Payame Noor University, Tehran, Iran

² Associate Professor, Dept. of Occupational Health Engineering, Air Pollution Research Center, Labor Health Research Center, University of Medical Sciences, Tehran, Iran

³ Professor, Head of UNESCO Chair on Environmental Education, Dept. of Environmental Education, Tehran Payame Noor University, Tehran, Iran

⁴ Assistant Professor, Health Education and Promotion School of Health Iran, University of Medical Sciences, Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of this research is to design and explain the health, safety, environment and energy education model in the mineral industry. The statistical population of the study was all health, safety and environmental education specialists. Sampling was performed purposefully. Data were collected by a researcher-made questionnaire (48 items). Verbal and content validity of the tool was confirmed by experts and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha. The data are analyzed using exploratory factor analysis and structural equation modeling using the least squares method or PLS method. The findings showed that educational process has four components of educational needs assessment, design of educational program, implementation of educational process, assessment of educational process which affect the productivity of health, safety, environment and energy education in mineral industry. Average Variance Extracted each were 0.565, 0.593, 0.602, 0.773, respectively. Also, these components were able to explain 543% of variance of the productivity education. The model fitted well. Also, the size of the extracted effect showed that the implementation of training (39.169) had the most effect on educational productivity. Also t values in all directions of the model were more than 1.96 and all the research hypotheses were confirmed. According to the results, the designed model is suitable for fitting and can be used in health, environmental and energy education in the mineral industry.

کلیدواژه‌ها [English]

Model
Education
Health
Safety
Environment
Energy
Structural modeling

مراجع

[1] Sarkheil, H., and Rahbari, S. (2016). “HSE Key Performance Indicators in HSE_MS Establishment and Sustainability: A Case of South Pars Gas Complex, Iran”. International Journal of Occupatinal Hygiene, 8(1): 52-60.

[2] Loosemore, M., and Malouf, N. (2019). “Safety training and positive safety attitude formation in the Australian construction industry”. Safety Science, 113: 233-243.

[3] Snashall, D. (2007). “Occupational health in the construction industry”. Occupational and Environmental Medicine, 64(12): 789-790.

[4] قازان‌چایی، ا.، نبی بیدهنی، غ. ر.، هویدی، ح.، امیری، م.ج.؛ 1393؛ "بررسی الگوی حوادث شغلی و فاکتورهای مرتبط با آن در ماه‌های قبل و بعد از اجرای تغییر رسمی ساعت در کارگران؛ سازمان توسعه و نوسازی صنایع و معادن ایران". مجله علوم پزشکی رازی، دوره 21، شماره 46، ص 52-122.

[5] یاراحمدی، ر.، همکاران؛ 1394؛ "درس اموزی از حوادث". انتشارات سازمان مدیریت صنعتی، چاپ اول، 238 صفحه.

[6] هاشمی‌نژاد، ن.، رحیمی‌مقدم، س.، قره‌بائی، س.، امان‌دادی قطب‌آبادی، س.؛ 1392؛ "آنالیز حوادث شغلی دریکی از کارخانه‌های تولید و بهره‌برداری ماهیان خاویاری بندر ترکمن در سال 89". مجله دانشکده علوم پزشکی نیشابور، دوره اول، شماره 1، ص 84-44.

[7] Tichon, J., and Burgess-Limerick, R. (2011). “A review of virtual reality as a medium for safetyrelated training in mining”. Journal of Health & Safety, Research & Practice, 3: 33-40

[8] Zhang, H., He, X., and Mitri, H. (2019). “Fuzzy comprehensive evaluation of virtual reality mine safety training system”. Safety Science,120: 341-351

[9] Ravi, K., Jain, Zengdi “Cindy” Cui, Jeremy K. Domen, (2016). “Environmental Impact of Mining and Mineral Processing”. https://www.sciencedirect.com/book/9780128040409/environmental-impact-of-mining-and-mineral-processing#book-description.

[10] زینال‌زاده، آ.؛ 1394؛ "بسته‌شدن و اتمام معدن (برنامه پیشرو در توسعه پایدار صنعت معدنکاری با نگرش اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی)". توسعه معادن، شماره 56، ص 67-82.

[11] Carney, M., Wall, J., McNamee, F., Madden, D., Hurst, A., Vrasidas, C., Chanquoy, L., Baccino, T., Acar, E., and Önwy- Yazici, E. (2008). “Challenges to elivering safety trainingthrough virtual classes”. In Dainty, A. (Ed.), Proceedings 24th Annual ARCOM Conference, 1-3.

[12] Acar, E., Wall, J., McNamee, F., Carney, M., and Öney-Yazici, E. (2008). “ Innovative safety management training through e-learning. Archit”. Engineering and Design Management, 4(3): 239–250.

[13] Kamardeen, I. (2011). “Web-based tool for affective safety training in construction”. In Association of Researchers in Construction Management, ARCOM 2011 – Proceedings of the 27th Annual Conference, 309-318.

[14] Sacks, R., Perlman, A., and Barak, R. (2013). “Construction safety training using immersive virtual reality”. Faculty of Civil and Environmental Engineering, Technion Campus, Haifa 32000, Israel.

[15] Albert, A., Hallowell, M. R., Kleiner, B., Chen, A., and Golparvar Fard, M. (2014). “Enhancing construction hazard recognition with high-fidelity augmented virtuality”. Journal of Construction Engineering and Management, 140(7): 04014024.

[16] Edirisinghe, R., Lingard, H., and Broadhurst, D. (2015). “Exploring the potential for using video to communicate safety information to construction workers: case studies of organizational use”. In Raiden, A., Aboagye-Nimo, E. (Eds.) Proceedings 31st Annual ARCOM Conference, 7-9 September 2015, Lincoln, UK. Association of Researchers in Construction Management, 519-528.

[17] Trajvski, S., and Loosemore, M. (2006). “Safety implications of low-English proficiency among migrant construction site operatives”. International Journal of ProjectManagement, 24(4): 446-452.

[18] Ulubeyli, S., Arslan, V., and Kivrak, S. (2015). “A semiotic analysis of cartoons about occupational health and safety issues in the construction workplace”. Construction Management and Economics, 33(5): 467-483.

[19] Chan, A. P. C., Javed, A. A., Lyu, S., Hon, C. K. H., and Wong, F. K. W. (2016). “Strategies for improving safety and health of ethnic minority construction workers”. Journal of ConstructionEngineering and Management, 142(9): 187-201.

[20] Namian, M., Albert, A., Zuluaga, C. M., and Behm, M. (2016). “Role of safety training: impact on hazard recognition and safety risk perception”. Journal of ConstructionEngineering and Management, 142(12): 1-10.

[21] معروفی، ی.، کیامنش، ع.، مهرمحمدی، م.، علی عسگری، م.؛ 1386؛ "ارزش‌یابی، کیفیت تدریس در آموزش عالی: بررسی برخی دیدگاه‌ها". فصل‌نامه مطالعات برنامه درسی، سال دوم، شماره 5، ص 211-18.

[22] خراسانی، ا.، ملا محمدی، ا.؛ 1389؛ "بررسی کاستی های آموزش در سازمان ها و راهکارهای برون رفت از آن ها از دیدگاه مدیران و کارشناسان بخش آموزش و منابع انسانی سازمان های تولیدی خدماتی در ایران". فصلنامه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دوره 3، شماره 5، ص 126-142.

[23] ابراهیمی قوام، ص.، 1390؛ "مقدمه‌ای بر استاندارد آموزشی ایزو 10015 و راهکارهای اجرای آن در دانشگاه علوم انتظامی". نشریه توسعه مدیریت و منابع انسانی و پشتیبانی، دوره 6، شماره 21، ص 72-35.

[24] فرجی، ر.، حسامی، س. ک.، حق‌دوست، ر.؛ 1394؛"مطالعه‌ تطبیقی مدل‌های آموزش سازمانی و معرفی نظام جامع آموزش استاندارد ایزو 10015". فصلنامه علمی ترویجی مدیریت استاندارد و کیفیت، شماره 1، پیاپی 15، ص 45-55.

[25] آرمان، م.، خسروی، م.؛ 1392؛ "اعتبارسنجی الگوی آموزش نیروی انسانی با رویکرد شایستگی". فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال بیستم، شماره 71، ص 49-73.

[26] خراسانی، ا.، حسینی ضرابی، ح.؛ 1393؛ "ارزشیابی آموزشی (از تئوری تا عمل)". مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.

[27] خراسانی، ا.، دوستی، ه.؛ 1391؛ "ارزیابی اثربخشی آموزش‌های سازمانی (راهنمای عملیاتی )". مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.

[28] سینایی پارسا، ع.؛ 1388؛ "استانداردها و الگوهای مصرف در سازمان ها و دستگاه های اجرایی". تهران، کاوش پرداز، 160 صفحه.

[29] پرند،ک.، حاتم زاده، ع. ر.، عرفان منش، ح.، طرخان، ر. ع.، رضایی، ر.؛ 1392؛"اعتبار‌سنجی مراکز آموزش دولتی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور (با رویکرد کاربردی)". نشر آموزش فنی و حرفه‌ای کشور، 191 صفحه.

[30] Kock, N., and Hadaya, P. (2018).“Minimum sample size estimation in PLS-SEM: The inverse square root and gamma-exponential methods”. Information Systems Journal, 28(1): 227-261.

[31] اف‌هیر، ج.؛ 1395؛ "مدل‌سازی معادلات ساختاری: کمترین مربعات جزیی (PLS - SEM)". ترجمه: رسول غلام‌زاده، عادل آذر، ناشر نگاه دانش، 360 صفحه.

[32] داوری، ع.، رضازاده، آ.؛ 1392؛ "مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS". چاپ اول انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران.

[33] فعال قیومی، ع.، مومنی، م.؛ 1396؛ "تحلیل‌های آماری با استفاده از SPSS.". ناشر مؤلف، 312 صفحه.

[34] Bazazo, I., Alshatnawi, E. A. R., Jawabreh, O., and Alshawagfih, K. F A. (2017). “Theeffect of adopting the international standard (ISO 10015) in training programs onthe performance quality of the workers at the Jordanian Ministry of tourism andantiquities”. Journal of Social Sciences, 6(3): 694-708.

[35] Anvari, A. F. (2017). “Providing the applicable model of training needs assessment inorganizations”. Marketing and Branding Research, 4: 322-335.

[36] Huang, P. L., Lee, B. C., Wang, C. S., and Sun, C. T. (2017). “Relative importance ofthe factors under the ISO-10015 quality management guidelines that influencethe service quality of certification bodies”. Journal of Economics andManagement, 13(1): 105-137.

[37] کریمی، ن.، زمانی، ب. ع.؛ 1396؛ "شناسایی و ارزشیابی میزان مطلوب بودن سامانه مدیریت آموزش و یادگیری فرهنگیان از دیدگاه کارکنان ستاد". فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دوره 8، شماره 2، ص 283-300.

[38] صفایی موحد، س.،فلاحی نیا، ح.؛ 1395؛ "تدوین برنامه توسعه حرفه‌ای کارشناسان و مدیران آموزش در شرکت ملی نفت ایران: یک پژوهش کیفی". فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، دوره 3، شماره 8 ص 97-122.

[39] شاه ویرن، ع.، زوار، ت.، قاسم‌زاده، ا.، حضرتیان، ف.؛ 1395؛ "امکان‌سنجی اجرای نظام آموزش ترکیبی بر اساس الزامات ایزو 10015 در شبکه بهداشت و درمان". مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، دوره 16، شماره 7، ص 63-71.

[40] کرمی، ش.، شبیری، س. م.، جعفری، ح. ر.؛ 1395؛ "ارائه برنامه آموزش تغییرات اقلیم در نظام آموزش رسمی بر مبنای مدیریت فرآیند آموزش در استاندارد ایزو 10015". مجله محیط‌شناسی، دوره 42، شماره 1، ص 245-258.

[41] حکمت شرف، م.؛ 1393؛ "ارزیابی فرآیند آموزش منابع انسانی با تأکید بر استاندارد ایزو 10015 و ارائه راهکارهای مناسب". دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت چالش‌ها و راهکارها، شیراز:مرکز همایش‌های علمی نگار، ص 94-100.

[42] طاهری، ز.، حسینی، م. س.، شاهین آ.؛ 1393؛ "ارزیابی فرآیند برنامه‌ریزی آموزش‌های ضمن خدمت اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان بر اساس الزامات استاندارد ایزو 10015". مجله پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، دوره 3، شماره 2، ص 27-38.

[43] عزتی، م.، یوز باشی، ع. ر.، شاطری، ک.؛ 1396؛ "ارزیابی وضعیت موجود دوره‌های آموزشی و ارائه الگوی کیفی ارتقا اثربخشی دوره‌های آموزشی (مورد: سازمان امور مالیاتی کشور)". فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، سال چهارم، شماره 12، ص 127-148.

[44] منصوری، ر.، خلخالی، ع.؛ 1396؛ "ارائه مدل جامع مدیریت آموزش، جهت ارتقاء بهره‌وری مدیران و کارکنان صنعت چاپ و نشر بانک ملّی ایران". فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی سال چهارم، شماره15 ، ص 109-132.

[45] دیهیم، ر.، موسوی، م.، 1397؛ "طراحی و تبیین مدل ارتباطی نقش ایزو در کیفیت آموزش منابع انسانی (مطالعه موردی)". فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، سال دوازدهم، شماره 2، ص 59-72.